چرخه صنعت شتابدهی  چگونه کامل می‌شود؟

در وضعیت کنونی اقتصادی که اکوسیستم کارآفرینی و استارتاپی مانند گذشته پویا نیست و روند طبیعی و رو به رشدی را تجربه نمی‌کند، زنده ماندن و ادامه دادن برای هر یک از بازیگران این زیست‌بوم به‌شدت سخت می‌شود.

یکی از اجزای مهم اکوسیستم استارتاپی، شتابدهنده‌ها هستند که فعالیت‌های آن‌ها به وضعیت کلی اقتصادی کشور وابسته است. در عین‌حال‌که خود شتابدهند‌ها نیز در این شرایط برای بقا می‌بایست هوشمندانه‌تر و سخت‌تر فعالیت کنند.

اکنون این سوال پیش می‌آید که چرخه صنعت شتابدهی  چگونه در اکوسیستم کارآفرینی تکمیل و باعث بقای آن‌ می‌شود؟ بر همین اساس ابتدا مروری می‌کنیم بر صنعت شتابدهی.

صنعت شتابدهی دقیقا چیست و چه‌کار می‌کند؟

شتابدهی صنعتی است که کسب و کارهای نوپا (استارتاپ‌ها) را که معمولا برای تغییر بازار سنتی به وجود آمده‌اند، پرورش می‌دهد تا وارد بازار شوند و برای توسعه قدرت استارتاپ در بازار، آنها‌ را به سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها وصل می‌کند.

به همین ترتیب بعد از سال‌ها که محصول استارتاپ از سمت مشتریان و جامعه پذیرفته شد و ارزش بالایی کسب کرد، اصطلاحا اگزیت می‌کند (یا خارج می‌شود) و سهمی که ابتدا از استارتاپ گرفته بود را می‌فروشد.

از درآمد حاصل شده، مجددا بر روی استارتاپ‌های دیگر سرمایه‌گذاری می‌کند و پرورش‌شان می‌دهد تا این چرخه کار کند و تکمیل شود.

نکته حایز اهمیت آگاهی از دیربازده بودن این صنعت و همچنین داشتن دانش مدیریت یک شتابدهنده است که می‌تواند به بقای یک شتابدهنده کمک کند. در غیر این صورت شرکت‌ها، ارگان‌ها و حتی افراد مستقل بسیاری با خیال بازدهی سریع و کلان، بدون مشاوره گرفتن از باتجربه‌های این صنعت در ایران و جهان، وارد می‌شوند و یا صرفا با حمایت‌های مالی دولت کار را شروع می‌کنند، ولی پس از مدتی توان ادامه دادن را از دست می‌دهند. به خصوص که در شرایط دشواری‌های اقتصادی کنونی، تکمیل کردن این چرخه و بقای شتابدهنده‌های با تجربه هم به سادگی اتفاق نمی‌افتد.

شتابدهنده دیموند

شتابدهنده دیموند به عنوان اولین شتابدهنده ایران، با ایده گرفتن از شتابدهنده‌های مطرح دنیا، در سال 92 سازوکار شتابدهی استارتاپ‌ها را در ایران پایه‌گذاری کرد که از آن پس شتابدهنده‌های دیگری نیز با کمک گرفتن از همین سیستم، شتابدهنده خود را بنا نهاده و وارد دنیای صنعت شتابدهی شدند.

سیستم شتابدهی استارتاپی دیموند

این سیستم را می‌توان به پنج بخش کلی تقسیم کرد که به ترتیب جذب استارتاپ، پیش‌شتابدهی، شتابدهی، جذب سرمایه و اتصال به شرکت‌های بزرگ (نوآوری سازمانی)

1. جذب استارتاپ:

آمار جالب 50 درصد موفقیت‌های استارتاپ‌های شتابدهنده دیموند در شرایطی که در جهان نرخ موفقیت استارتاپ‌ها کمتر از 10 درصد است، به توانایی آن‌ها در تشخیص کیفیت استارتاپ و آینده آن برمی‌گردد.

از همین رو شتابدهنده دیموند مهم‌ترین معیار خود برای جذب یک استارتاپ را تیم آن در نظر می‌گیرد. از جمله ویژگی‌های تیم می‌توان به این موارد اشاره کرد: روحیه کار تیمی، تخصص‌های مختلف جهت پیش‌برد بیزینس، کار تمام وقت برای استارتاپ، تعهد، استقامت و تلاشگر بودن در کار.

در اولویت‌های بعدی ایده، ارزش پیشنهادی، حجم بازار، امکان پیاده‌سازی در ایران و… بررسی می‌شود. از طرف دیگر دیموند استارتاپ‌هایی را جذب می‌کند که امکانات لازم برای وارد کردن آن‌ها به بازار را داشته باشد. بنابراین جذب استارتاپ صرفا مربوط به کیفیت تیم‌ها نیست، به امکانات و زیرساخت‌های شتابدهنده دیموند برای کمک به استارتاپ هم وابسته است.

2. پیش‌شتابدهی:

پس از تایید استارتاپ و ورود به شتابدهنده دیموند، به مدت 2 ماه در مرحله پیش شتابدهی قرار می‌گیرد و از تمام خدمات شتابدهنده (به جز تزریق سرمایه نقدی) مانند فضای کار اشتراکی، منتورشیپ، آموزش تخصصی «دیموندلب»، ارتباط با شرکت‌ها به صورت رایگان استفاده می‌کند.

در این مدت دیموند استارتاپ را بررسی عملی می‌کند، که این تیم چقدر برای ادامه مسیر پرچالش استارتاپ جدی است و از نظر امکان‌سنجی اقتصادی، چقدر آن استارتاپ قابلیت رشد و توسعه دارد.

3. شتابدهی:

در این مرحله روی استارتاپ سرمایه‌گذاری انجام می‌شود و تمام امکانات شتابدهنده ازجمله سرمایه نقدی برای پرورش و ورود به بازار استارتاپ، به مدت 6 ماه به‌کار گرفته می‌شود تا به رشد و کیفیت لازم برای جذب سرمایه و همکاری با شرکت‌ها برسند. از جمله این خدمات می‌توان به مشاوره‌های حقوقی و ثبت شرکت، مالی و مالیاتی و تمام خدمات دوران پیش شتابدهی با شدت بیشتر اشاره کرد.

4. نوآوری سازمانی:

این مرحله مهم‌ترین مرحله‌ای است که می‌تواند چرخه صنعت شتابدهنده را کامل کند تا به حیات خود ادامه دهند.

در این قسمت ارتباطات شتابدهنده دیموند با شرکت‌های بزرگ در اختیار استارتاپ‌ها قرار می‌گیرد تا رشد مقیاس پذیر خود را تجربه کنند.

این شرکت‌ها در چهار نوع حمایتی، خدماتی، سرمایه‌گذاران و بنگاه‌های اقتصادی با استارتاپ‌ها وارد تعامل می‌شوند و انواع همکاری‌ها میان آنها با یکدیگر شکل می‌گیرد.

اجرای درست این مرحله سبب رشد مقیاس‌پذیر استارتاپ و افزایش ارزش آن می‌شود و در صورت خارج شدن (فروختن سهام) شتابدهنده، نقدینگی لازم برای سرمایه‌گذاری بر استارتاپ‌های جدید دیگر را فراهم می‌کند.

استارتاپ‌های دیموند

شتابدهنده دیموند کار خود را در سال 92 در دانشگاه صنعتی شریف شروع کرده و بعد از مدتی در دانشگاه تهران مستقر شد و یک فضای پویای 1200 متری را در اختیار استارتاپ‌ها قرار داده است.

تا کنون بیش از 4 هزار استارتاپ برای ورود به شتابدهنده دیموند فرم درخواست را پر کرده‌اند که حدود 300 استارتاپ پیش شتابدهی دیموند را گذرانده‌اند و از بین آن‌ها 30 استارتاپ شتابدهی شده‌اند که اکنون بعد از هشت سال، 16 استارتاپ زنده‌اند و به فعالیت‌شان ادامه می‌دهند.

این به این معناست که بیش از 50 درصد از استارتاپ‌هایی که در دیموند وارده چرخه شتابدهی می‌شوند، موفق به  ورود به بازار و رشد شده‌اند. از جمله برخی استارتاپ‌های دیموند:

• آچاره: رزرو آنلاین خدمات شهری
• اوبار: رزرو آنلاین حمل‌ونقل بار بین شهری
• کارن‌کراد: سامانه سرمایه‌گذاری و تامین‌مالی جمعی
• نواک: پلتفرمی در زمینه کپی‌رایت موسیقی
• ویدی وود: ویدیو‌ساز و موشن‌گرافیک‌ساز آنلاین
• تگموند: فروش آنلاین پوشاک برند‌های مطرح
• لامینور: پلتفرم خدمات آنلاین آموزش موسیقی
• آقااجازه: رزرو آنلاین مدرس خصوصی و سامانه مدیریت آموزش آنلاین
• کادرو: رزرو آنلاین عکاس
• نیوو: مدیریت مالی شخصی
• ویترین‌نت: مشاوره، خرید و فروش آنلاین تجهیزات صنعتی
• و …

اگزیت دیموند از ویترین‌نت

در اسفند 99 شتابدهنده دیموند بخشی از سهام خود را به سرمایه‌گذاران بعدی فروخت تا گام دیگری درجهت تکمیل چرخه صنعت شتابدهی برداشته باشد. دیموند تا کنون 2 بار خروج از استارتاپ‌هایش را تجربه کرده و در آینده نزدیک تعداد آن‌ها بیشتر می‌شود تا طلایه‌دار روند اعمال استراتژی خروج در صنعت شتابدهی ایران باشد و نمونه آزموده وتجربه شده مناسبی برای دیگر شتابدهنده برای باز شدن مسیر تکمیل چرخه این صنعت و در نهایت تاثیرگذاری آن در بلوغ و تکامل این اکوسیستم جوان باشد.

ویترین‌نت

ویترین‌ نت در مهر سال 95 با هدف ابتدایی ارائه مشاوره تخصصی در زمنیه خرید و فروش تجهیزات صنعتی به مشتریان به وجود آمد که مدل درآمدی آن در ابتدا، به صورت گرفتن حق عضویت و تبلیغات بود.

ولی بعد از دوبار تغییر مسیر، در حال حاضر ویترین‌نت به مرکز مشاوره خریداران ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی بدل شده و مدل درآمدی‌اش به دریافت کمیسیون از خرید و فروش‌های صورت گرفته، تغییر کرده است. ویترین‌نت پس از این پیوت سرعت رشد بیشتری را تجربه کرد، چرا که دادن مشاوره تخصصی به خریداران و امکان مقایسه بین دستگاه‌ها تعامل بهتری را با مشتریان برقرار می‌کرد.

ورود ویترین‌نت به شتابدهنده دیموند

در اواخر سال 95، ویترین‌نت اولین جذب سرمایه‌اش را از شتابدهنده دیموند انجام داد. در همان زمان با دریافت آموزش‌های تخصصی، منتورشیپ و محیط کار از شتابدهنده دیموند، سرعت رشد خودش را افزایش داد و جایگاه خود را نزد مخاطبینش پیدا کرد. با این وجود آزمون‌ و خطاهایی در مدل درآمدی‌اش انجام داد تا در نهایت بتواند مسیر درست را انتخاب کند.

ویترین نت پس از شتابدهنده دیموند، دو مرحله دیگر هم جذب سرمایه کرد. اکنون سرعت رشد ویترین نت پس از پذیرفته شدن محصول در بازار، به صورت چشمگیری درحال افزایش است و به تازگی به میانگین 68 درصد رشد ماهیانه در مقدار فروش دست پیدا کرده است که در شرایط دشوار اقتصادی فعلی، یک اتفاق بسیار مهم محسوب می‌شود.

خدمات ویترین‌نت

ویترین‌نت بازار کوچکی را انتخاب کرده و برای ارائه خدمات کاربردی و مفید به مشتریان خود اقدامات مهمی انجام داده که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ارائه به‌روزترین قیمت‌ها؛ که با وجود نوسانات سریع قیمت‌های حال حاضر، همچنان به‌روزترین قیمت‌ها را به مخاطبین می‌دهد.
• محتوا، تصاویر و ویدیو مناسب برای تشریح و تحلیل محصول نزد مخاطب
• امکان سفارشی‌سازی محصولات برای مشتری
• ارسال سریع و سالم به سراسر ایران با ضمانت بازگشت وجه درصورت نارضایتی
• کاهش هزینه‌های تبلیغات، بازاریابی و برندینگ برای تامین کنندگانکه باعث می‌شود برای رقابت بهتر با سایر تامین‌کنندگان، تمام تمرکز خود را متوجه بهبود محصول کنند و این امر زمینه‌ساز رضایت هرچه بیشتر مشتری در طی یک مسیر خواهد شد.

تکمیل چرخه صنعت شتابدهی

به طور کلی برای کامل شدن چرخه صنعت شتابدهی، توجه به دو مسئله اهمیت بسیاری دارد:

• اول داشتن و پرورش‌دادن استارتاپ‌های با کیفیت و مستعد که قابلیت رشد و آموزش داشته باشند.
• دوم اتصال استارتاپ‌ها به بازار برای تجربه رشد مقیاس‌پذیر

با این حال به عنوان شتابدهنده‌ای که در این اکوسیستم فعالیت‌ می‌کند می‌بایست با پذیرش وجود انواع کاستی‌ها و محدودیت‌های موجود در ایران، به راه‌حلی برای کمک به پویا‌تر شدن این سیستم اندیشید و برای چیره‌شدن بر دشواری‌های موجود کوشید. به امید روزهای بهتر.